Educatieve Rosmolen
* 5 februari 2021. Om een goed en realistisch beeld te krijgen wat betreft de realisatie van de educatieve rosmolen, is het bestuur voornemens een onderzoeksstudie te laten uitvoeren. Zodra Covid-19 het toelaat gaan wij dit voorjaar in gesprek met HBO-studenten om te kijken welke mogelijkheden aanwezig zijn om dit onderzoek te realiseren. Inmiddels is ons bestuurslid Jan Lelijveld alle mogelijke reeds voorgaande documenten en rapporten aan het inventariseren.
* 1 november 2020. Het onderzoek naar de realisatie van een Rosmolen binnen de gemeente 's-Hertogenbosch, vraagt meer tijd. Begin dit jaar zijn de lijnen uitgezet om voor de sluiting van het jaar de contouren helder te krijgen. Hélaas heeft de aanhoudende Covid-19 ons doen inzien, dat dit niet haalbaar is. Zodra meer duidelijk is over de koers die ons voorstaat, zal de vereniging dit opnemen in haar nieuwsbrieven.
Molenbouw
* Bevorderen en terugkeren van molens is de doelstelling van onze vereniging, waarnaast reconstructie als meerwaarde wordt gezien in samenwerking met molenbouwers die het vak verstaan. Daarnaast ondersteunt en adviseert de vereniging organisaties die zich hierop toeleggen, zoals de reconstructie van De Zwaan in Vinkel. Inmiddels heeft onze vereniging het besluit genomen om te komen tot de realisatie van een educatieve Rosmolen binnen de contouren van de Linie 1629 en/of het Zuid-Willemspark. 2020 wordt gebruikt om onderzoek hierna te doen in samenwerking met o.a. de Kring Vrienden van ’s-Hertogenbosch, de Groene Vesting en het Waterschap Aa en Maas.
Overzicht
1. Bastion 'Molen-terugkeer'
Zelfs tegenwind gaat liggen (M.Ghandi)
Nederland, molenland!
* 's-Hertogenbosch, historische stad met vele monumenten, heeft niet één molen meer! Let wel: we hebben het hier over de stad en niet over de gemeente 's-Hertogenbosch. Immers de Standerdmolen Rosmalen is geen "verdienste" van de stad maar een bestuurlijke erfenis. Maar.... wat niet meer is, kan weer komen!
* De vereniging heeft in haar statuten opgenomen (Zie:Art 2.1.b): Het bevorderen van het terugkeren van een of meer molens in het stadsbeeld van 's-Hertogenbosch.
* Een commissie, bestaande uit vertegenwoordigers van de gemeente 's-Hertogenbosch; Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch en onze vereniging, het "Molenontwikkelteam" genoemd, heeft een rapport opgesteld omtrent mogelijkheden van terugkeer van windmolens in - en rosmolens net buiten de stad. Dit rapport, "Niet voor de Prins" genaamd, is op donderdag 6 september 2007 aangeboden aan het gemeentebestuur, in casu wethouder Eugster, en aan de burgemeester Van de Mortel, burgemeester van de gemeente Vught. Dit laatste omdat de gemeente Vught ook genoemd wordt met een mogelijke rosmolenlocatie.
* Gezien de doelstellingen, genoemd in onze statuten, worden ook andere initiatieven tot terugkeer van een of meer molens toegejuicht. De terugkeer van 'De Nieuwe Stenen Molen' op het bastion Deuteren (Wilhelmimapark of Heetmanplein) is een optie. Het was de laatste molen van de stad, afgebroken tussen 1936 en 1939. Het zou fantastisch zijn als men deze historische blunder op deze plaats zou herstellen. Deze locatie wordt ook genoemd in het hiervoor genoemde rapport 'Niet voor de Prins'.
* Inmiddels heeft de werkgroep 'Molens' van de Kring het idee omarmd om op deze locatie een stellingmolen te bouwen die een aantal elementen bevat zoals de molen 'De Nolet' te Schiedam: Uiterlijk een traditionele stellingmolen, maar van binnen een molen met representatie- en presentatieruimtes en... een moderne windturbine. Op deze wijze zijn verleden, heden en toekomst uitstekend te verenigen en kan ook voldoende aandacht gegeven worden aan expositie van windmolentechnieken van vroeger via het heden naar de toekomst. Dit idee zou ook de exploitatie positief beïnvloeden.
* Om verzekerd te zijn van een mogelijk positieve exploitatie moet de molen worden opgenomen in de vaarroute van de Binnen-Dieze buitengaats. Vanaf hier kan ook de start van de "Molenwandeling over de stadswallen" (zie: Molenwandeling) starten.
* Op de begane grond, de entree, zou een ontvangstruimte moeten komen met de mogelijkheid van het nuttigen van koffie/thee of frisdrank.
* De eerste etage zou een expositieruimte kunnen bevatten waarin het gebruik van wind en windenergie, water en waterenergie en zonenergie wordt getoond en uitgelegd. Een mogelijkheid voor onderwijs (Avans) en bedrijfsleven (Essent, e.a.) om een informatiecentrum in te richten.
* De tweede etage zou een expositieruimte kunnen bevatten waarin de molenhistorie van 's-Hertogenbosch wordt tentoongesteld aan de hand van kaarten, molenmodellen e.d. Een kans voor onze vereniging!
* De derde etage zou een expositieruimte kunnen bevatten waarbij het beleg van de stad in 1629 kan worden geëxposeerd. Later kan men dan vanaf de molenstelling een prachtige indruk krijgen van Het Bossche Broek. Een kans voor de Stichting 'De Groene Vesting' en de 'Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch' .
* De daar boven gelegen etages moeten worden gebruikt voor de inrichting en installatie van de techniek die noodzakelijk is om de windturbine zijn werk te kunnen laten doen en de opgewekte stroom gebruiken voor eigen behoefte en het surplus terugleveren aan het net van Essent. (In Schiedam leverde de molen 'Nolet' 20 % van de energiebehoefte van het stokerijbedrijf; een energiebesparing van 20 %!!!!. De molen verdient zichzelf in een aantal jaren terug)
* De totale hoogte van de molen zou dus uit 5 of 6 etages gaan bestaan, afhankelijk van de molenbiotoop en de windvang ter plaatse. Een dergelijke molen, qua grootte, staat momenteel in Oss in de Kruisstraat: Stellingmolen 'Zeldenrust'.
* Als een mogelijk voorbeeld van wijze van herbouw, wijze van inrichting en wijze exploitatie staat het bestuur de herbouw en exploitatie van de stellingmolen 'De Adriaan' aan Het Spaarne te Haarlem of 'De Nieuwe Palmboom' in Schiedam voor ogen.
* Bestuur en leden zijn overigens nog steeds van mening dat als meest ideale plaats voor de terugkeer van een molen het Bastion Oranje zou zijn. Biotoop en windvang van de meest waaiende wind (ZW) zijn hier optimaal. Bovendien zou de molen een extra dimensie toevoegen aan de skyline aan de zuidkant van de stad. Ook mag men op deze plaats nauwelijks bezwaren verwachten van omwonenden aangezien er nauwelijks/geen omwonenden zijn.
Nederland, molenland!
* 's-Hertogenbosch, historische stad met vele monumenten, heeft niet één molen meer! Let wel: we hebben het hier over de stad en niet over de gemeente 's-Hertogenbosch. Immers de Standerdmolen Rosmalen is geen "verdienste" van de stad maar een bestuurlijke erfenis. Maar.... wat niet meer is, kan weer komen!
* De vereniging heeft in haar statuten opgenomen (Zie:Art 2.1.b): Het bevorderen van het terugkeren van een of meer molens in het stadsbeeld van 's-Hertogenbosch.
* Een commissie, bestaande uit vertegenwoordigers van de gemeente 's-Hertogenbosch; Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch en onze vereniging, het "Molenontwikkelteam" genoemd, heeft een rapport opgesteld omtrent mogelijkheden van terugkeer van windmolens in - en rosmolens net buiten de stad. Dit rapport, "Niet voor de Prins" genaamd, is op donderdag 6 september 2007 aangeboden aan het gemeentebestuur, in casu wethouder Eugster, en aan de burgemeester Van de Mortel, burgemeester van de gemeente Vught. Dit laatste omdat de gemeente Vught ook genoemd wordt met een mogelijke rosmolenlocatie.
* Gezien de doelstellingen, genoemd in onze statuten, worden ook andere initiatieven tot terugkeer van een of meer molens toegejuicht. De terugkeer van 'De Nieuwe Stenen Molen' op het bastion Deuteren (Wilhelmimapark of Heetmanplein) is een optie. Het was de laatste molen van de stad, afgebroken tussen 1936 en 1939. Het zou fantastisch zijn als men deze historische blunder op deze plaats zou herstellen. Deze locatie wordt ook genoemd in het hiervoor genoemde rapport 'Niet voor de Prins'.
* Inmiddels heeft de werkgroep 'Molens' van de Kring het idee omarmd om op deze locatie een stellingmolen te bouwen die een aantal elementen bevat zoals de molen 'De Nolet' te Schiedam: Uiterlijk een traditionele stellingmolen, maar van binnen een molen met representatie- en presentatieruimtes en... een moderne windturbine. Op deze wijze zijn verleden, heden en toekomst uitstekend te verenigen en kan ook voldoende aandacht gegeven worden aan expositie van windmolentechnieken van vroeger via het heden naar de toekomst. Dit idee zou ook de exploitatie positief beïnvloeden.
* Om verzekerd te zijn van een mogelijk positieve exploitatie moet de molen worden opgenomen in de vaarroute van de Binnen-Dieze buitengaats. Vanaf hier kan ook de start van de "Molenwandeling over de stadswallen" (zie: Molenwandeling) starten.
* Op de begane grond, de entree, zou een ontvangstruimte moeten komen met de mogelijkheid van het nuttigen van koffie/thee of frisdrank.
* De eerste etage zou een expositieruimte kunnen bevatten waarin het gebruik van wind en windenergie, water en waterenergie en zonenergie wordt getoond en uitgelegd. Een mogelijkheid voor onderwijs (Avans) en bedrijfsleven (Essent, e.a.) om een informatiecentrum in te richten.
* De tweede etage zou een expositieruimte kunnen bevatten waarin de molenhistorie van 's-Hertogenbosch wordt tentoongesteld aan de hand van kaarten, molenmodellen e.d. Een kans voor onze vereniging!
* De derde etage zou een expositieruimte kunnen bevatten waarbij het beleg van de stad in 1629 kan worden geëxposeerd. Later kan men dan vanaf de molenstelling een prachtige indruk krijgen van Het Bossche Broek. Een kans voor de Stichting 'De Groene Vesting' en de 'Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch' .
* De daar boven gelegen etages moeten worden gebruikt voor de inrichting en installatie van de techniek die noodzakelijk is om de windturbine zijn werk te kunnen laten doen en de opgewekte stroom gebruiken voor eigen behoefte en het surplus terugleveren aan het net van Essent. (In Schiedam leverde de molen 'Nolet' 20 % van de energiebehoefte van het stokerijbedrijf; een energiebesparing van 20 %!!!!. De molen verdient zichzelf in een aantal jaren terug)
* De totale hoogte van de molen zou dus uit 5 of 6 etages gaan bestaan, afhankelijk van de molenbiotoop en de windvang ter plaatse. Een dergelijke molen, qua grootte, staat momenteel in Oss in de Kruisstraat: Stellingmolen 'Zeldenrust'.
* Als een mogelijk voorbeeld van wijze van herbouw, wijze van inrichting en wijze exploitatie staat het bestuur de herbouw en exploitatie van de stellingmolen 'De Adriaan' aan Het Spaarne te Haarlem of 'De Nieuwe Palmboom' in Schiedam voor ogen.
* Bestuur en leden zijn overigens nog steeds van mening dat als meest ideale plaats voor de terugkeer van een molen het Bastion Oranje zou zijn. Biotoop en windvang van de meest waaiende wind (ZW) zijn hier optimaal. Bovendien zou de molen een extra dimensie toevoegen aan de skyline aan de zuidkant van de stad. Ook mag men op deze plaats nauwelijks bezwaren verwachten van omwonenden aangezien er nauwelijks/geen omwonenden zijn.
* Een stenen stellingmolen weer terug op het bastion 's-Hertogenbosch (trucagefoto C.Loeve)
* Het zou geen standerdmolen moeten zijn omdat deze het verwijderen van de thans bestaande bomen zou veroorzaken. Bij het her-oprichten van de opvolger van de vroegere standerdmolen, "De Oude Steenen Moolen", hoeft niet één boom te worden verwijderd, maar kan op een relatief klein oppervlak de romp van de stenen stellingmolen worden herbouwd. De stelling zou men dan op ongeveer kruinhoogte van de bestaande bomen moeten laten beginnen. Dat impliceert wel dat de molen een aantal zolders (etages) moet krijgen. Maar we zijn ook realistisch genoeg om de herbouw van een dergelijke molen niet zonder problemen zal zijn. Plaats is er genoeg en het zou een versterking zijn van het 'Bastionder'.
* Locaties buiten de stad zijn, om redenen van rendabele exploitatie, ons inziens géén optie.
* Voor de herbouw van een (of later meer) molen(s) is op 18 maart 2011 een afzonderlijke 'Stichting Herbouw Bossche Molens', onder voorzitterschap van oud-wethouder Elly de Jonge, opgericht. Het stichtingsbestuur is
geformeerd door personen afkomstig uit het gemeentebestuur; belangstellende politieke partijen; vertegenwoordigers van het onderwijs, bedrijfsleven, ondernemers en particulieren. Onze vereniging is hierin met een zetel vertegenwoordigd.
* Alle inspanningen ten spijt is medio 2015 besloten de activiteiten rond de herbouw van een Molen in 's-Hertogenbosch te beëindigen, daar géén geschikte locatie kan worden aangewezen. Het bestuur van de Vereniging Vrienden van de Molens betreurt dit, maar zal zich gaan beraden over de mogelijke bouw van een Rosmolen.
* Locaties buiten de stad zijn, om redenen van rendabele exploitatie, ons inziens géén optie.
* Voor de herbouw van een (of later meer) molen(s) is op 18 maart 2011 een afzonderlijke 'Stichting Herbouw Bossche Molens', onder voorzitterschap van oud-wethouder Elly de Jonge, opgericht. Het stichtingsbestuur is
geformeerd door personen afkomstig uit het gemeentebestuur; belangstellende politieke partijen; vertegenwoordigers van het onderwijs, bedrijfsleven, ondernemers en particulieren. Onze vereniging is hierin met een zetel vertegenwoordigd.
* Alle inspanningen ten spijt is medio 2015 besloten de activiteiten rond de herbouw van een Molen in 's-Hertogenbosch te beëindigen, daar géén geschikte locatie kan worden aangewezen. Het bestuur van de Vereniging Vrienden van de Molens betreurt dit, maar zal zich gaan beraden over de mogelijke bouw van een Rosmolen.
2. Kollergang
* De vereniging heeft twee kantstenen, afkomstig van een ros-oliemolen in Rosmalen, een nieuwe plaats gegeven door de oprichting van een kollergang met “doodbed” op vrijwel de originele plaats. Het bestuur heeft ook samenwerking gezocht met de heemkunde vereniging ‘Rosmalla’. Een werkgroep heeft een compleet plan, van historisch onderzoek tot realisatie, opgesteld en uitgewerkt in een ‘bidbook’. De Aanvraag Omgevingsvergunning werd medio december 2010 ingediend bij de gemeente. Op 28 december 2010 werd de afsluiting van ons jubileumjaar gevierd met een symbolische 'Eerste steenlegging' door onze twee jongste leden: Stijn Kenter en Wim Jansen. Op 9 januari 2011 werd onze bouwaanvraag gepubliceerd en na 6 weken wachten konden we, zonder bezwaar, het sein op groen zetten. Dinsdag 5 april werd begonnen met de bouw en was, volgens de planning, het 'doodbed' eind van die maand klaar. Vrijdag 24 juni werden ’s morgens de twee kantstenen weggehaald bij de Standerdmolen en op het 'doodbed' gehesen. Molenmaker Coppes (Bergharen) heeft daarna de stenen opgesloten in een door hem geschonken steenraam. Op zondag 11 september 2011 onthulde wethouder Mr.H.van Olden het monument, waarna hij ons jubileumgeschenk aan de stad ’s-Hertogenbosch aanvaardt. Het eerste wapenfeit van onze vereniging.
* De vereniging heeft twee kantstenen, afkomstig van een ros-oliemolen in Rosmalen, een nieuwe plaats gegeven door de oprichting van een kollergang met “doodbed” op vrijwel de originele plaats. Het bestuur heeft ook samenwerking gezocht met de heemkunde vereniging ‘Rosmalla’. Een werkgroep heeft een compleet plan, van historisch onderzoek tot realisatie, opgesteld en uitgewerkt in een ‘bidbook’. De Aanvraag Omgevingsvergunning werd medio december 2010 ingediend bij de gemeente. Op 28 december 2010 werd de afsluiting van ons jubileumjaar gevierd met een symbolische 'Eerste steenlegging' door onze twee jongste leden: Stijn Kenter en Wim Jansen. Op 9 januari 2011 werd onze bouwaanvraag gepubliceerd en na 6 weken wachten konden we, zonder bezwaar, het sein op groen zetten. Dinsdag 5 april werd begonnen met de bouw en was, volgens de planning, het 'doodbed' eind van die maand klaar. Vrijdag 24 juni werden ’s morgens de twee kantstenen weggehaald bij de Standerdmolen en op het 'doodbed' gehesen. Molenmaker Coppes (Bergharen) heeft daarna de stenen opgesloten in een door hem geschonken steenraam. Op zondag 11 september 2011 onthulde wethouder Mr.H.van Olden het monument, waarna hij ons jubileumgeschenk aan de stad ’s-Hertogenbosch aanvaardt. Het eerste wapenfeit van onze vereniging.
3. Rosmolen
* 15 juli 2020. De gemeente 's-Hertogenbsoch in samenwerking met de Kring Vrienden starten met het realiseren van een Water- en Vestingmuseum in 'Het Kruithuis'. Onze vereniging Vrienden van de Molens van 's-Hertogenbosch heeft de portefeuillehouder van Het Kruithuis voorgesteld om na te denken over de realisatie van een educatieve 'Rosmolen' als onderdeel van de inrichting en ontwikkeling van Het Kruithuis als museum. Volgens onze vereniging een uitgelezen kans om bezoekers mee te nemen in nut en noodzaak van de Rosmolen in de geschiedenis van onze stad.
* Realisatie Rosmolen, als voorboden voor de bouw van een Korenmolen als ultieme wens, maar binnen de grenzen van het realisme, en richt zich op het onderzoeken van de mogelijkheden om de Rosmolen in 2022 te realiseren. De werkgroep waar naast onze vereniging ook De Kring Vrienden van ’s-Hertogenbosch deel vanuit maakt en hopelijk straks ook leden van de werkgroep “Linie van 1629”, bekijkt in welke mate ontwikkelingen van het Zuid-Willemspark en de Linie 1629 betrokken kunnen worden bij het onderzoek. Ons bestuur is zich bewust, dat de realisatie sterk afhankelijk is van de locatie die aangeduid gaat worden, aansluiting vindt bij het bestemmingsplan en de financiering voor de bouw. Inmiddels zijn rapporten beschikbaar die een eerste voorzichtige inkijk geven in reeds uitgewerkt onderzoek, alsmede schetsen voor een educatieve Rosmolen.
In 2020 zullen stappen worden gezet, om binnen het onderzoek, te komen tot besluitvorming in de wijze waarop realisatie kan plaatsvinden.
Wij zijn op zoek naar meer vrijwilligers en meedenkers om zo dicht mogelijk in de oorspronkelijke plek en omgeving van de linie van 1629 een bepaalde vorm van een rosmolen gerealiseerd te krijgen. Het zou fantastisch zijn als deze (ros)molen er ruim voor 2029 zou staan. Over niet al te lange tijd dan wordt de linie en het verhaal erom heen een hot item. De inname van Den Bosch, 400 jaar geleden, zou belegerings- technisch gezien een geweldig staaltje van moed, prestige en organisatie zijn geweest.
Wat het benodigd werkkapitaal betreft zal het de komende tijd (jaren) moeilijk worden om dit bij elkaar te krijgen, nu we volop in de crisis zitten en alles nog zeer onzeker is.
Dit moet ons als werkgroep echter niet weerhouden om toch een (her)start te maken.
Als u zich geroepen voelt of wellicht mensen kent die dit onderwerp leuk en interessant vinden dan horen wij dat graag van u. Stuur een mailtje aan Jan Lelijveld e-mailadres: janlelijveld@hotmail.com
In 2020 zullen stappen worden gezet, om binnen het onderzoek, te komen tot besluitvorming in de wijze waarop realisatie kan plaatsvinden.
Wij zijn op zoek naar meer vrijwilligers en meedenkers om zo dicht mogelijk in de oorspronkelijke plek en omgeving van de linie van 1629 een bepaalde vorm van een rosmolen gerealiseerd te krijgen. Het zou fantastisch zijn als deze (ros)molen er ruim voor 2029 zou staan. Over niet al te lange tijd dan wordt de linie en het verhaal erom heen een hot item. De inname van Den Bosch, 400 jaar geleden, zou belegerings- technisch gezien een geweldig staaltje van moed, prestige en organisatie zijn geweest.
Wat het benodigd werkkapitaal betreft zal het de komende tijd (jaren) moeilijk worden om dit bij elkaar te krijgen, nu we volop in de crisis zitten en alles nog zeer onzeker is.
Dit moet ons als werkgroep echter niet weerhouden om toch een (her)start te maken.
Als u zich geroepen voelt of wellicht mensen kent die dit onderwerp leuk en interessant vinden dan horen wij dat graag van u. Stuur een mailtje aan Jan Lelijveld e-mailadres: janlelijveld@hotmail.com
* Het bestuur is gestart met onderzoek naar het realiseren van de bouw van een Rosmolen in de gemeente
's-Hertogenbosch in samenwerking met andere organisaties. Tijdens de extra Algemene Ledenvergadering welke in oktober 2019 heeft plaatsgevonden hebben de leden hiermee ingestemd.
's-Hertogenbosch in samenwerking met andere organisaties. Tijdens de extra Algemene Ledenvergadering welke in oktober 2019 heeft plaatsgevonden hebben de leden hiermee ingestemd.
* De maquette van de Rosmolen wordt momenteel gerestaureerd door Frans Hollander. Hiermee kunnen we goed laten zien hoe deze rosmolen functioneert.
* Doorsneden opbouw Rosmolen
4. De Zwaan
* De stichting De Vinkelse molen 'De Zwaan' heeft zich als doel gesteld om een stellingmolen te herbouwen in Vinkel. Met ondersteuning van vrijwilligers, ondernemers en bewoners uit Vinkel alsmede sponsoren en donateurs, wordt met veel inzet gewerkt aan de herbouw.
De vereniging Vrienden van de Molens van 's-Hertogenbosch ondersteunt waar mogelijk dit initiatief en is verheugd in het feit, dat er medio september 2020 een tweede werkende molen in 's-Hertogenbosch bezocht kan gaan worden. De stichting De Vinkelse molen verdient een geweldig compliment met dit genomen initiatief.
Zaterdag 31augustus 2019 werd de 'Achtkant' geplaatst. Onder veel belangstelling vond dit unieke moment plaats.
De vereniging Vrienden van de Molens van 's-Hertogenbosch ondersteunt waar mogelijk dit initiatief en is verheugd in het feit, dat er medio september 2020 een tweede werkende molen in 's-Hertogenbosch bezocht kan gaan worden. De stichting De Vinkelse molen verdient een geweldig compliment met dit genomen initiatief.
Zaterdag 31augustus 2019 werd de 'Achtkant' geplaatst. Onder veel belangstelling vond dit unieke moment plaats.
